Winterdepressie of overspannen?
De donkerste dagen zijn achter de rug; de dagen worden langzaam langer en op veel plekken staan de krokussen al in bloei. De winter is op zijn retour. Voor veel mensen is dit goed nieuws, want ongeveer 3% van de bevolking heeft last van een winterdepressie. De moeilijkste maanden zijn meestal januari en februari, de maanden waarin de feestdagen achter de rug zijn, maar waar de donkere en gure dagen aanblijven.
De laatste paar weken is het onderwerp “burn-out” en “overspannenheid” zeer actueel. Iedereen heeft het druk, zowel op het werk als met het sociale leven, en steeds meer mensen bezwijken onder deze druk. Dat zie je op de werkvloer, maar ook in de artiestenwereld zijn recentelijk Marco Borsato en Jan Smit geheel opgebrand.
De vraag is of mensen die stressklachten ervaren last hebben van een winterdepressie, of dat er sprake is van overspannenheid of zelfs burn-out.
Wat is een winterdepressie?
Wetenschappers hebben het vermoeden dat een winterdepressie voornamelijk wordt veroorzaakt door een tekort aan licht, en dan met name het tekort aan licht dat via onze ogen binnenkomt. Aangezien de dagen gedurende de wintermaanden korter en donkerder zijn, raakt de biologische klok – het natuurlijke dag- en nachtritme – verstoord. Dit heeft effect op ons lichaam en hoe wij ons voelen. Sommige mensen ervaren in de wintermaanden een verminderde positiviteit, waarbij gesproken wordt over een “winterdip”, maar als de klachten heftiger zijn, spreekt men van een winterdepressie.
Veel voorkomende symptomen van een winterdepressie zijn:
- Somberheid
- Concentratieproblemen en trager denken en bewegen
- Vermoeidheid en in de ochtend niet kunnen opstaan
- Moe zijn, maar niet kunnen slapen
- Een wazig gevoel in het hoofd
- Een continue moe gevoel
- Veel eten
- Snel geprikkeld of geïrriteerd zijn
- Een negatieve houding (zowel een negatief zelfbeeld, beeld van anderen en toekomstbeeld)
Wanneer ben je overspannen?
Overspannenheid wordt veroorzaakt door stress. Dat betekent niet dat stress hetzelfde is als overspannen zijn. Als je het druk hebt kun je je gestrest voelen, maar bij voldoende ontspanning zal de stress weer afnemen. Wanneer de stress te lang blijft doorgaan, kan dit zijn tol gaan eisen voor je lichaam en geest. Je raakt uitgeput en vermoeid en dit kan leiden tot zowel fysieke als lichamelijke klachten. Indien deze overspannenheid te lang aanhoudt, kan dit zelfs leiden tot een burn-out.
Veel voorkomende symptomen van overspannenheid zijn:
- Last van stemmingswisselingen
- Een opgejaagd gevoel, angst en paniek
- Piekeren
- Een neerslachtig gevoel
- Vermoeidheid en een gevoel van uitputting
- Fysieke klachten, zoals hoofdpijn, migraine en een versnelde hartslag
- Een verminderd probleemoplossend vermogen
Omgaan met een winterdepressie en overspanning
Als je naar de symptomen kijkt van een winterdepressie en overspannenheid, zijn er zeker overeenkomsten. Het is dus van belang om bij jezelf te raden te gaan waar de oorzaak van het je niet goed voelen vandaan komt. Voor mensen met een winterdepressie kunnen lichttherapie en wandelen helpen. Ook hebben sommige mensen baat bij het innemen van Sint-janskruid. Mensen die last hebben van overspanning zullen echter direct rust moeten nemen (zelfs een aantal weken) en hulp moeten zoeken van een specialist/coach of een huisarts.
Waarschijnlijk voel je zelf of er een concrete aanleiding is voor jouw stress, of dat je je wellicht altijd iets minder goed voelt in de wintermaanden. Maar voel je bijvoorbeeld stress door een druk sociaal leven en een veeleisende baan, dan is het dus niet verstandig om te wachten totdat de wintermaanden voorbij zijn. Je kunt immers in een burn-out terecht komen als je alle signalen van je lichaam blijft negeren. Als je niet zeker weet of je last hebt van een winterdepressie of een overspannen gevoel, is het te allen tijde raadzaam om contact op te nemen met je huisarts.
Stress en Burn-out
Heb jij interesse in hoe je mensen kunt helpen om patronen – die leiden tot stress – te ontdekken en te veranderen? De ACC biedt de opleiding Stress en Burn-out Coaching en Counselling aan, waarbij je mensen met stress en burn-out klachten leert coachen. Klik hier voor meer informatie over deze opleiding.
